ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧನಸಹಾಯ ಆಯೋಗದ (ಯು.ಜಿ.ಸಿ.) 2009ರ ನಿಯಮಾನುಸಾರ ಪ್ರಥಮದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನ ಸಹಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು 14 ಗಂಟೆ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು 16 ಗಂಟೆ ಬೋಧನೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ; ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಷಯಗಳವರು ಪ್ರಯೋಗ ಶಾಲೆಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಂದರೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ 6 ಮತ್ತು 4 ಗಂಟೆ ವಿನಿಯೋಗಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಬೋಧನಾವಧಿಯನ್ನು ತಲಾ 6 ಗಂಟೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಸುತ್ತೋಲೆ ಹೊರಡಿಸಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಕಾರ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದಿದೆ. ಬೋಧನಾವಧಿಯನ್ನು ಕುರಿತ ಸರ್ಕಾರಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಬೇರುಗಳಿರುವುದು ಜಾಗತೀಕರಣದ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಅಂಶ ನನಗೆ ಮುಖ್ಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಬೋಧನಾವಧಿಯ ಹೆಚ್ಚಳದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲ. ‘ಅನುತ್ಪಾದಕ’ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾದ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮನೋಧರ್ಮದ ಪ್ರಶ್ನೆ.
ನಿಜ; ಯು.ಜಿ.ಸಿ. ವೇತನ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲ ಅಧ್ಯಾಪಕರೂ ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಾಮಾಜಿಕ– ಆರ್ಥಿಕ ಕೆಡುಕುಗಳಿಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕರ್ತವ್ಯಬದ್ಧರನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದು. ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಸುತ್ತೋಲೆಯ ಹಿಂದಿದ್ದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಸಬ್ಸಿಡಿ ವಿರೋಧಿ ನೀತಿಗನುಗುಣವಾದ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಅನುದಾನಿತ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಾದವರು ಎರಡು–ಮೂರು ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅನುದಾನರಹಿತ ಕಾಲೇಜಿನವರು ಕೆಲವರನ್ನು ಮುಲಾಜಿಲ್ಲದೆ ಮನೆಗೆ ಕಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ 11 ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅತಿಥಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಬೀದಿಪಾಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಉನ್ನತಿ ಕುರಿತು ಸಮಗ್ರ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡದ ಮತ್ತು ಸಕಾಲಿಕ ನೇಮಕಾತಿ ನಡೆಸದ ಸರ್ಕಾರದ ‘ನೀತಿ’ಯು ಖಾಸಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಈಗ ನೋಡಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಖಾಸಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿವೆ; ಇವುಗಳ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ, ಪರೀಕ್ಷೆ, ನೇಮಕಾತಿ, ಶುಲ್ಕ ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಸರ್ಕಾರಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ತಲೆ ಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ. ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಕಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೊಡಬೇಕು. ಮೀಸಲಾತಿಯಂತಹ ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೂ ಒತ್ತಾಯಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಲಯವನ್ನು ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡುವ ಈ ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೀತಿ’ಯು ಜಾಗತೀಕರಣದ ಫಲ; ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯ ಆಡುಂಬೊಲ.
ಪಿ.ವಿ.ನರಸಿಂಹ ರಾವ್‌ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಅಂದಿನ ಅರ್ಥ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಅವರು ಆರಂಭಿಸಿದ ಉದಾರೀಕರಣದ ಹೆಸರಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಈಗ ಮೋದಿಯವರಿಂದ ಆಕ್ರಮಣಶೀಲವಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವೇ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವುದರಿಂದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದೇ ಸುಧಾರಣೆಯೂ ಗುಣಮಟ್ಟವೂ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ! ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇನ್ಫೊಸಿಸ್‌ ಸಹಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಎನ್.ಆರ್. ನಾರಾಯಣಮೂರ್ತಿ ಅವರು ‘ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಚ್ಚು ತಲೆ ಹಾಕಬಾರದು’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಖಾಸಗಿಯವರಿಗೆ ಪೂರ್ತಿ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಿ ಎಂದರ್ಥ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಸಂವಿಧಾನ ಯಾಕೆ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಯಾಕೆ, ಸರ್ಕಾರ ಯಾಕೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತದೆ.
ನರಸಿಂಹರಾವ್‌–ಮನಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಅವರಿಂದ ಆರಂಭವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ‘ಉದರೀಕರಣ’ವು ಮುಂದುವರಿದು ವಾಜಪೇಯಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ಯಾಟ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿತು. ಗ್ಯಾಟ್ ಒಪ್ಪಂದವು ಶಿಕ್ಷಣದ ಬಗ್ಗೆ ಬಳಸಿರುವ ಪರಿಭಾಷೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿ: ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು Knowledge Industry ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಅಧ್ಯಾಪಕರು Knowledge industry workers; ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ‘Knowledge industry clients’. ದೂರಶಿಕ್ಷಣವು ‘Cross border supply’. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ವಿನಿಮಯ ಕಾರ್ಯ ‘Consumption abroad’ ಎಂದೂ ವಿದೇಶಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರೆ ‘Commercial presence’ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಗ್ಯಾಟ್ ಒಪ್ಪಂದವು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಬಳಸಿರುವ ಪರಿಭಾಷೆಯು ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದೇ ಹೊರತು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಲ್ಲ.
ಇನ್ನು ವಿದೇಶಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಜೊತೆ ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮಾಡಿಕೊಂಡ M.O.U.ಗಳ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣವು ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೀಗಿತ್ತು: ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಮೇನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಶೇ 60, ಹೋಟೆಲ್ ಮೇನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಶೇ 15, ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್‌ ಶೇ 10, ಫ್ಯಾಷನ್‌ ಡಿಸೈನಿಂಗ್‌ ಶೇ 10, ಇನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಚರಿತ್ರೆ, ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನ, ರಾಜಕೀಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮುಂತಾದ ಎಲ್ಲ ಮಾನವಿಕ ಜ್ಞಾನ ಶಿಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಶೇ 5ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ. ಈ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣವು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವು ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಹಾದಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಿಂದೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಉದ್ಯಮ ಪ್ರಧಾನ ನೀತಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಉದ್ಯಮ ಪ್ರಧಾನತೆ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆಯೆಂದರೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಟಾರ್‌ಗಳನ್ನು ಕೊಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ತ್ರೀ ಸ್ಟಾರ್‌, ಫೈವ್‌ ಸ್ಟಾರ್‌ ಮುಂತಾದ ಪರಿಭಾಷೆಯು ಹೋಟೆಲ್ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನಿಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯೆಂದರೆ ಉದ್ಯಮೀಕರಣ ಮತ್ತು ಖಾಸಗೀಕರಣ ಎನ್ನುವುದು ಈ ಪರಿಭಾಷೆಯಿಂದಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಮಾಣ ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಒಂದು ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಈಗ ಶೇ 18 ರಷ್ಟು ಜನರು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಶೇ 81, ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಶೇ 86 ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೂರಕ್ಕೆ ನೂರು ಎಂದು ಒಂದು ಮಾಹಿತಿ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 51, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 21 ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 6.5 ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಮಾಣವು ಸಮಾನತೆಗೆ ಸಮೀಪವಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ, ಒಂದೊಂದು ದೇಶವೂ ಆಯಾ ದೇಶದ ಒಂದೊಂದು ಪ್ರದೇಶವೂ ವಿಭಿನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕತೆ, ಭಾಷಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಆದ್ದರಿಂದ ‘ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣ’ ಎಂಬ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಆದರ್ಶವೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದೇ ತಪ್ಪು, ಅದೊಂದೇ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಭಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವುದು ಇನ್ನೂ ತಪ್ಪು. ಆದರೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಬಂಡವಾಳದ ಬಲದಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಯಜಮಾನನೆಂದರೆ ಅಮೆರಿಕ. ಹೀಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ ಆರ್ಥಿಕ ಯಜಮಾನಿಕೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಅದರ ಆಣತಿಯಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸುಧಾರಣಾ ಮಾದರಿಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಮಾಜದ ಅಸ್ತಿಭಾರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಇನ್ನಿತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಕುಲಮೂಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ಪದ್ಧತಿ, ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಮಿಶ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಪದ್ಧತಿ ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದ ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತವೆ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಿಗುತ್ತಿರುವ ಆದ್ಯತೆ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ಗಳಿಸಿರುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಇಂದು, ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದೆಂದರೆ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ವೃತ್ತಿಶಿಕ್ಷಣ ಎಂಬ ಸನ್ನಿವೇಶ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಲೆಕ್ಕವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮಂಗಳನ ಮೇಲೆ ಉಪಗ್ರಹ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ತುಂಬಾ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಾಭ್ಯಾಸಿಗಳ ವಿಷಯ ಬಿಡಿ; ಅನೇಕ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಏಕಮುಖಿ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನೂ ಏಕಮುಖಿಯಾಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲೂ ವೃತ್ತಿ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಜಾಗತೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಅಂದರೆ ಬಂಡವಾಳದ ಲಾಭಾಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ; ಇಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ‘ಜ್ಞಾನೋದ್ಯಮ’. ಗ್ಯಾಟ್ ಒಪ್ಪಂದವೇ ಇದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರ ಜಾಗವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣೋದ್ಯಮಿಗಳು ಆಕ್ರಮಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣೋದ್ಯಮಿಗಳು ಸೇರಿ ಸರ್ಕಾರದ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಷ್ಟು ಶಕ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟದ್ದು ಜಾಗತೀಕರಣ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ; ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ನಿರ್ಲಜ್ಜ ನಿಯಂತ್ರಣ.
ನನ್ನ ಈ ಮಾತಿನ ಸಮರ್ಥನೆಗಾಗಿ ಚಿಂತಕ Herbert Aptekar ತಮ್ಮ ‘The Nature of Democracy: Freedom and revolution’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ನೀತಿ ನಿಯಮ ಕುರಿತಂತೆ ಹೇಳಿರುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ (1) ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಾರದು. ಆದರೆ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. (2) ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯು ಸಮಾಜದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಅಂಶ. (3) ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವೆನ್ನುವುದು ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಆರ್ಥಿಕ ವಿಷಯಗಳಿಗಲ್ಲ. ಸಮರ್ಥನೆಗೆ ಇಷ್ಟು ಸಾಕಲ್ಲವೆ? ಈಗ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು: ಬೋಧನೆಯ ಅವಧಿ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚದ ಕಡಿತಗಳ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಬೇರು ಇರುವುದು ಜಾಗತೀಕರಣವೆಂಬ ಅಂತಃಕರಣರಹಿತ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ತಮಗೆ ಹೊರೆ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತೆಂದು ಬೋಧನಾವಧಿಯ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರೆ ಸಾಲದು. ಈ ಏರಿಕೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಅದರ ಬೇರುಗಳಿರುವ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯನ್ನೂ ಜ್ಞಾನೋದ್ಯಮದ ಫಲವಾದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿಕೃತ ಪಲ್ಲಟಗಳನ್ನೂ ವಿರೋಧಿಸುವ ತಾತ್ವಿಕ ತಾಕತ್ತನ್ನು ತೋರಿಸಬೇಕು. ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವಿಕ, ಮೂಲ ವಿಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಕಲಿಯದೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರಧಾನ ಪದವಿಗಳಿಲ್ಲ ಎಂಬ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಪುನರ್ರಚನೆಯಾಗಬೇಕು, ಕಲೆ, ವಿಜ್ಞಾನ, ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಷಯಗಳ ಅಂತರ್‌ ಸಂಬಂಧವುಳ್ಳ ಅಧ್ಯಯನ ಸಾಧ್ಯವೇ ಎಂದು ಚರ್ಚಿಸಬೇಕು.
ಒಟ್ಟಾರೆ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಉದ್ಯಮ ನೀತಿಯ ವೈಪರೀತ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಮೋಚನೆಯಾಗಬೇಕು. ಬೋಧನಾವಧಿ ಏರಿಕೆಯ ವಿರೋಧದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರ ಆಂದೋಲನ ಆರಂಭವಾದರೆ ಅದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ‘ಆರ್ಥಿಕ ಪೂರ್ಣ!’